Średniowiecze w Polsce trwało od X do XV wieku. Rozpoczęło się wraz z przyjęciem chrztu przez Mieszka I w 966 roku. Nazwa epoki czyli wieki średnie (łac. medium aevum) wprowadzili twórcy renesansu. Nazwa posiadała zabarwienie ironiczne, ponieważ ci, którzy tę epokę tak nazwali, zarzucali poprzednikom odejście od wartości starożytnych, ciemnotę i zacofanie. Średniowiecze pozostawiło po sobie jednak piękne zamki w Polsce, które turyści mogą podziwiać, co roku.
Style architektoniczne średniowiecza
W średniowieczu wyróżniały się dwa style dominujące w architekturze. Styl gotycki i styl romański.
Styl gotycki charakteryzował się strzelistością oraz wysmukłością kształtów. Budowle sprawiały wrażenie lekkich, miały bardzo duże okna zdobione pięknymi, kolorowymi witrażami, sklepienia były w kształcie ostrego łuku a wewnątrz budowli znajdowały się podpory odciążające łuki i pnące się w górę.
Przykłady budowli: Kościół Mariacki w Gdańsku, Collegium Maius w Krakowie, Kościół Mariacki w Krakowie.
Styl romański odznaczał się masywnością, małymi, wąskimi oknami, umieszczonymi wysoko. Surowość stylu łagodzono bogatym zdobnictwem kolumn oraz bram wejściowych (portali). Umieszczone na portalach płaskorzeźby odzwierciedlały główną myśl teologiczną i moralną doby średniowiecza.
Przykładem budowli: kaplica Karola Wielkiego w Akwizgranie, krypta św. Leonarda na Wawelu, kościół św. Andrzeja w Krakowie, kościół w Tumie pod Łęczycą.
Średniowieczne zamki w Polsce
Zamek krzyżacki w Malborku – Jest to jeden z największych zachowanych zespołów gotyckiej architektury na świecie, zbudowany z cegły. Pierwotna nazwa zamku używana przez zakon krzyżacki brzmiała Marienburg, czyli Gród Marii. Historia zamku malborskiego związana jest z zakonem krzyżackim. W Malborku znajduje się również jedna z największych na świecie figur Najświętszej Maryi Panny.
Zamek krzyżacki w Toruniu – najwcześniejszy zamek krzyżacki na ziemi chełmińskiej, zbudowany na planie podkowy. Dziś możemy oglądać tylko jego ruiny, ale nadal pozostaje stałą atrakcją turystyczną na mapie Torunia. Najlepiej zachowała się wieża Gdanisko, która w XVI-XVIII wieku używana była przez Toruń jako składnica prochu strzelniczego.
Królewski Zamek Będziński – średniowieczna warownia obronna wzniesiona przez Kazimierza Wielkiego w systemie tzw. Orlich Gniazd. Warownia składa się zamku górnego i rozległego przedzamcza z pozostałościami murów obwodowych. Zamek otacza fosa oraz wysoki podwójny mur obwodowy.